“Prinsessedag”
Wilhelmina
Ter gelegenheid van de vijfde verjaardag van Prinses Wilhelmina op 31 augustus 1885 werd voor het eerst Prinsessedag gevierd. Het idee achter het gezamenlijk vieren van deze dag was, om het gevoel van nationale eenheid te benadrukken. Na het overlijden van haar vader Koning Willem III op 23 november 1890 werd Wilhelmina ‘Koningin’, onder regentschap van haar moeder Koningin Emma. Vanaf dat moment veranderde Prinsessedag in Koninginnedag.
De eerste echte Koninginnedag werd gevierd op 31 augustus 1891.
Omdat deze datum in die jaren ook de laatste dag van de schoolvakantie was, werd Koninginnedag al snel een feestdag voor kinderen. In het jaar 1902 groeide Koninginnedag uit tot een echt volksfeest. Dit jaar vierde de gehele bevolking ook het nieuws dat Wilhelmina was hersteld van een ernstige ziekte. Vanaf dat moment raakten zowel jong en oud steeds meer betrokken bij de viering van deze bijzondere feestdag.
Juliana
In september 1948 volgde Koningin Juliana haar moeder op. Omdat de viering bedoeld was als een verjaardagsfeestje, werd Koninginnedag voortaan op 30 april gevierd, de verjaardag van Juliana. Naast allerlei lokale volksfeesten waarbij saamhorigheid van de bevolking steeds het uitgangspunt bleef. Kwam er ook een nieuwe traditie bij “het Defilé”, de bevolking kreeg de gelegenheid om de Koningin ‘persoonlijk’ te feliciteren. Daartoe werd de tuin van Paleis Soestdijk gedeeltelijk opengesteld. Vele Nederlanders liepen in een kilometerslange rij langs het bordes, vanwaar de Koningin en haar familie de passerende mensen toewuifden. Aan het einde van de dag lag er op de trappen naar het bordes een ‘zee’ van bloemen en geschenken. Vanaf midden jaren ’50 werd “het Defilé” jaarlijks op de televisie uitgezonden. Deze uitzending kreeg de titel “Bloemen op het Bordes”.
Beatrix
In het jaar 1980 weer een troonswisseling, Koningin Beatrix volgt haar moeder Juliana op. Logischerwijs zou de datum van Koninginnedag vanaf dat jaar 31 januari moeten worden, de verjaardag van Beatrix. Echter omdat haast alle activiteiten die bij de ‘feestelijkheden’ hoorden, buiten plaatsvonden, was het belangrijk om de kans op aangenaam weer zo groot mogelijk te houden. Daarom werd besloten om het feest ‘gewoon’ op 30 april te blijven vieren. De “defilétraditie” werd door Beatrix afgeschaft, zij koos ervoor om juist zelf, met haar gezin, tussen de mensen Koninginnedag te vieren. Daarop werden jaarlijks op Koninginnedag één of twee plaatsen door de Koninklijke familie bezocht .
Alexander
Op 30 april 2013 volgt Koning Willem-Alexander zijn moeder op als Koning der Nederlanden. Omdat zijn verjaardag, 27 april, zo dicht bij 30 april lag besluit men om de viering te verplaatsen naar deze dag. Hiermee werd de oorspronkelijke gedachte, het vieren van de verjaardag van onze Vorst, weer op de exacte datum gevierd. Met als uitzondering als deze dag onverhoopt op een zondag valt wordt de viering één dag vervroegd, hetgeen in 2014 al gelijk het geval was. De traditie die zijn moeder was gestart zette Alexander voort, ook hij bezoekt op Koningsdag één of meerdere plaatsen met zijn gezin. Wellicht een utopie maar misschien brengt de Koning ooit een bezoek aan Abbenbroek. In ieder geval is hij van harte welkom in ons mooie dor
Van bescheiden tot uitbundig.
In de eerste helft van de vorige eeuw waren vieringen vaak nog een beetje formeel en ingetogen, maar de Nederlanders waren duidelijk trots op het Koningshuis. Trots op het ‘Wilhelmus’, trots op het ‘rood-wit-blauw’, trots op ‘Oranje.
In de tweede Wereldoorlog, toen er van de bezetter geen Koninginnedag gevierd mocht worden, vervulde deze ‘symbolen’ en het Koningshuis voor vele een belangrijke rol. De eerste Koninginnedag na de 2e wereldoorlog werd dan ook zeer uitbundig gevierd. Op deze dag werd niet alleen het Oranjefeest gevierd maar ook een bevrijdingsfeest, waarin men nogmaals vierde dat er een einde was gekomen aan vijf lange oorlogsjaren. In de jaren die volgden zou Koninginnedag uitgroeien tot het nationaal spektakel zoals we het nu kennen.
Het begin
Net als in de rest van het land ontstonden er na de tweede Wereldoorlog in Abbenbroek initiatieven om het feest gezamenlijk te organiseren. Tijdens de jaren vijftig nog op zeer beperkte schaal, samen op school het Wilhelmus zingen, een spontane optocht door het dorp, achter de Fanfare ‘de Kleine Trompetter’. Rond 1960 werden vanuit een groepje vrijwilligers de eerste Koninginnedagspelen georganiseerd. In het begin ging het nog om een aantal simpele spelletjes die bij voorkeur buiten en gezamenlijk werden beleefd. Hoeveel plezier werd er gehaald uit de ‘competitie’ met het overbrengen van een aardappel op een lepel. Vier voetenstoven (dit woord maar even googlen) samen met een aantal roodwitblauwe vlaggetjes en er was alweer een spelletje bedacht. Steltlopen, ballengooien, zakslaan, koekhappen, ringsteken, paalklimmen enz.
Maar het mocht allemaal nog wel een beetje spannender en meer hilarisch. Sprietlopen over de Binnenkaai was een tijdlang een spannend en lachwekkend onderdeel in het programma.
Je fiets versieren, waarmee je dan leuke prijzen kon winnen, of met dezelfde fiets een puzzelrit rijden en gedurende de route vragen en opdrachten uitvoeren.
Na een dag vol vermaak werd deze traditioneel afgesloten met een lampionnenoptocht. In een lange stoet liepen de kinderen met hun lampionnen, toen nog met echte kaarsjes, achter de “Kleine Trompetter” aan. In het jaar 2010 kwam er een einde aan deze muzikale traditie.
Het was voor iedereen duidelijk met Koninginnedag kom je naar buiten en beleef je deze dag met elkaar.
Met de opkomst van zoveel volk en de gezelligheid, groeide het enthousiasme bij de vrijwilligers van de organisatie en werden er steeds weer nieuwe elementen aan het feest toegevoegd. Soms ook weer dingen geschrapt omdat ze ‘niet meer van deze tijd’ waren
Jong en Oud.
In het begin lag het accent vooral op vertier voor de jeugd, maar bij een echt volksfeest moet natuurlijk iedereen meedoen. Daarom kwam er ook vermaak speciaal voor ‘volwassenen’. Jarenlang was het “Oranjebal” in café Oudeland een mooie afsluiter van de dag. De “Bingo” is al jaren een spannend onderdeel in het programma waar de ‘echte liefhebbers’ hun geluk kunnen beproeven.
Brandweer.
De spuitgasten van brandweer Oudenhoorn zijn al sinds 1994 van de partij om de jeugd ‘de kunst’ van het brandje blussen te leren. Door sommige kinderen wordt na deze ervaring gelijk de beroepskeuze gemaakt.
Zeepkistenrace
Een “tot de verbeelding sprekende” competitie die ooit in het Koninginnedagprogramma zat, was de half jaren 70 geïntroduceerde, ‘Zeepkistenrace’. Hierbij was het de bedoeling dat de jeugd met zelfgebouwde karren, zonder enige vorm van aandrijving, een zo’n groot mogelijk afstand probeerde af te leggen. Het idee werd vrij fanatiek opgepakt en met name de jongens (en vaders) gingen gedreven aan de slag, met als resultaat prachtige voertuigen. In de ‘pits’ bovenaan de kerkstoep werden de creaties aan het massaal toegestroomde publiek getoond. Het parcours was afgezet met een groot aantal strobalen. De regels waren simpel, minimaal 3 wielen, bestuurbaar en geen enkele vorm van aandrijving (dus ook niet duwen of afzetten).
Voor de veiligheid waren een helm en een rem verplicht. Na een inspectie van de wagens, werd er één voor één bovenaan de kerkstoep gestart. Vanaf de start moest de zwaartekracht zijn werk doen om het voertuig snelheid te geven. Aangemoedigd door de vele fans die zich op en achter de strobalen hadden opgesteld. Verder waren zaken zoals; rolweerstand, stroomlijn en stuurbehendigheid natuurlijk zeer belangrijk.
De coureurs behaalden ongelooflijke snelheden en afstanden, regelmatig was het uitgezette parcours niet toereikend en kwamen de wagens pas in de Polderlaan tot stilstand. De opgedane ervaringen werden meegenomen naar het nieuwe seizoen, aanpassingen aan de bolides werden doorgevoerd. Waardoor de wagens ieder jaar weer een stukje beter werden. Een aantal ‘constructeurs’ kwamen zelfs op het idee om de wagens te verzwaren met betontegels, soms wel met een gewicht van meer dan 100 kilo per wagen, dit zou de aanvangssnelheid en de uitroltijd vergroten. Echter in het belang van de veiligheid moest de ‘wedstrijdleiding’ besluiten om het gebruik van tegels te verbieden.
Er gaan zelfs geruchten dat Red Bull, het team van Max Verstappen, ideeën die hier ontwikkeld zijn hebben overgenomen.
Ondanks het jarenlange succes van deze ‘competitie’ nam in de loop van de jaren het animo en het aantal inschrijvingen weer af. Reden hiervan was het teruglopen van ‘constructeurs’, op een gegeven moment waren er te weinig wagens aan de start. Dit deed de organisatie in 2002 besluiten om dit onderdeel te schrappen.
De A-Factor
Playbackshow.
Geïnspireerd door de populariteit van de playbackshow van Henny Huisman uit 1983, kwam de organisatie van Koninginnedag op het idee om dit ook in Abbenbroek te gaan proberen. Onder de naam “mini playbackshow” maakte deze talentenjacht in 1985 zijn debuut. Vanaf de introductie voelde deze show al gelijk als een ‘blijvertje’, een gezellige avond met lokale ‘artiesten’. Na jaren met een ‘overschot’ aan inschrijvingen liepen na een paar jaar de aanmeldingen helaas toch terug. In 2009 werd de naam aangepast in A-factor, de ‘aanmeldeisen’ werden bijgesteld, vanaf dat moment werd alles mogelijk op het podium, als het maar vermakelijk is voor het publiek. Moppentappen, acrobaten, muzikanten, goochelaars, echt ieder talent is welkom. Dus vergeet je niet aan te melden.
Blije gezichten.
Al jarenlang is de ‘schminkstand’ één van de drukst bezochte locaties tijdens de feestelijkheden. De visagisten transformeren de Abbenbroekse kinderen tot hun helden, idolen, lievelingsdier of wat ze maar wensen.
Ballentwister.
De nieuwkomer van het jaar 2008, de ‘Ballentwister’. Na een aantal problemen bij het realiseren van deze ambitieuze attractie, lukt het uiteindelijk toch om deze perfect werkend te presenteren. Vanaf de introductie een echte publiekstrekker.
Eéndagsvliegen.
Door de jaren heen werden er ook een aantal spectaculaire activiteiten gepresenteerd die, ondanks het succes op die betreffende dag, maar één keer in het feestprogramma zaten zoals:
Bungy run in het jaar 2000, Bierfietsen 2002, Sumoworstelen 2003, Surfsimulator 2005, Zweefmolen van Piet van Marion 2007, ‘levend’ tafelvoetbal 2008, Slingerbal 2009, Kajakkenrace 2012, Waterballenloop 2013 enz. enz. teveel om op te noemen.
Natuurlijk ook de niet te vergeten de spectaculaire heropening van de vernieuwde muziektent in het jaar 2018. Waarbij de muziektent, die verpakt was in de grootste vlag die Abbenbroek ooit gekend heeft, door een heuse ‘Leeuw van Oranje’ met een spannende afdaling via een tokkelbaan over het water werd onthuld. Het filmpje van deze ‘onthulling’ is nog steeds te zien op YouTube.
De organisatie blijft natuurlijk haar best doen ieder jaar een ‘onverwacht’ spektakel aan de Koningsspelen toe te voegen.
Stickervel.
In de loop der jaren is het aanbod van spelletjes behoorlijk uitgebreid, de kinderen moeten inmiddels maar liefst een 40 tal ‘opdrachten’ uitvoeren om het welbekende stickervel vol te krijgen. Daarnaast doen jaarlijks nieuwe activiteiten hun intrede. In 2023 werd het A-Race parcours gepresenteerd, een hindernisbaan met hilarische obstakels voor de wat oudere jeugd.
Eten en drinken.
Was het vroeger nog alleen het gratis patatje en een glaasje limonade dat werd aangeboden, wat trouwens nog steeds aan de deelnemende kinderen wordt verstrekt. Tegenwoordig heeft het aanbod van drank en etenswaren wel iets weg van een festival met foodtrucks.
Organisatie.
De organisatie heeft altijd bestaan uit louter bevlogen vrijwilligers. Door de jaren heen opererend onder een aantal verschillende namen; in de jaren 60 nog Oranjevereniging “Irene”, daarna “Oranje Comité Abbenbroek” sinds kort “Stichting Oranjebroek”.
Saamhorigheid.
Als een soort van ‘geoliede machine’ lukt het de vrijwilligers om er ieder jaar weer een feestelijke dag voor jong en oud van te maken. Gesteund door sponsoren, donaties en vele “helpende handjes”.
Wees allen welkom.
Trek wat “Oranjes” aan en kom naar de Ring, waar ook dit jaar de feestelijkheden plaatsvinden.
Koningsdag vieren we samen!